Portret cuort

Il cantun Argovia ha varga 700'000 habitontas e habitonts. Rodund in quart da quels ein burgheis digl exteriur. Il cantun cun ina grondezia da 1404 km² cumpeglia 11 districts e quasi 200 vischnauncas. La capitala ei Aarau. Il lungatg ufficial ei il tudestg. Il cantun consista da biaras regiuns decentralisadas cun mintgamai agens centers. Las pli impurtontas ein Aarau, Brugg, Wohlen, Bremgarten, Zofingen e Rheinfelden. Las singulas regiuns sedifferenzieschan partenent la cuntrada, la cultura e l’economia.

Il cantun Argovia ei vegnius fundaus igl onn 1803. Ils territoris ch’eran vegni incorporai digl imperatur Napoléon Bonaparte ell’Argovia eran politicamein, confessiunalmein ed economicamein fetg differents. Quei sentan ins aunc oz. Tochen circa 1900 ei l’agricultura stada fetg impurtonta pil cantun. Cun l’industrialisaziun ei quei semidau tec a tec. Il cantun Argovia ei aunc oz da tempra rurala, denton posseda el in'industria cun concerns gronds internaziunals e biaras interpresas pintgas e mesaunas. Dapi la secunda uiara mundiala ein biaras migrantas e biars migrants vegni el cantun. Tals han prestau e prestan aunc oz ina contribuziun decisiva all’economia.

Ellas diversas regiuns e vischnauncas dil cantun dat ei diversas tradiziuns e divers usits. In usit unitar dall’Argovia dat ei muort la varietad historica dil cantun buca. Els marcaus pli gronds sco Aarau, Brugg, Lenzburg e Zofingen ein las fiastas da giuvenils all’entschatta dalla stad ils puncts culminonts el calender cultural. Igl andament da quellas fiastas ei dapi tschentaners pli u meins buca semidaus. Era il tscheiver duront igl unviern ha en certas regiuns ina gronda impurtonza. En biars vitgs ed en regiuns cun ina vasta agricultura dat ei usits da fritgeivladad e fiastas da raccolta duront igl atun. Vitier vegnan diversas fiastas cristianas.

L’Argovia vala sco “tiara da rieblas”. Daco che l’Argovia ha retschiert quei surnum san ins buc exact. En mintga cass exista negin connex cun la cultivaziun da rieblas ni cun il consum da rieblas. La tipica tuorta da rieblas vegn appreziada dall’entira Svizra. Ina ga per onn ha liug ell’Argovia in grond marcau da rieblas.